Block Máy Lạnh Là Gì? Chức Năng và Các Loại Block Phổ Biến Hiện Nay

Mục lục

11 lượt xem

Block máy lạnh – hay còn gọi là máy nén – được ví như “trái tim” của hệ thống điều hòa không khí. Đây là bộ phận đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tạo ra luồng khí mát mà người dùng cảm nhận được. Cùng Lộc Thiên Phát tìm hiểu chi tiết về chức năng, cấu tạo và các loại block máy lạnh phổ biến hiện nay để hiểu rõ hơn và lựa chọn đúng sản phẩm phù hợp.

block-may-lanh

Block máy lạnh

I. Block Máy Lạnh Là Gì?

Block máy lạnh (máy nén) là bộ phận đảm nhận nhiệm vụ nén môi chất lạnh (gas lạnh) và duy trì chu trình tuần hoàn trong hệ thống điều hòa. Nhờ vào hoạt động liên tục của block, gas lạnh được nén ở áp suất cao và di chuyển qua các dàn nóng – lạnh, từ đó tạo ra hơi lạnh để làm mát không gian.

Trong lĩnh vực kỹ thuật lạnh, block giữ vai trò cốt lõi, ảnh hưởng đến hiệu suất làm lạnh, độ bền thiết bị và khả năng tiết kiệm năng lượng. Nếu block gặp trục trặc, máy lạnh sẽ ngừng hoạt động hoàn toàn.

II. Chức Năng Chính Của Block Máy Lạnh

Block máy lạnh đảm nhiệm 3 chức năng chính sau:

1. Nén gas lạnh: Gas sau khi bay hơi từ dàn lạnh sẽ được block hút về và nén lại với áp suất cao, chuẩn bị cho chu trình làm lạnh tiếp theo.

2. Tạo sự lưu thông tuần hoàn: Block giúp duy trì dòng chảy gas liên tục giữa dàn lạnh và dàn nóng, bảo đảm chu trình làm lạnh hoạt động hiệu quả.

3. Ổn định áp suất hệ thống: Giúp máy lạnh hoạt động trong mức áp suất – nhiệt độ lý tưởng, duy trì hiệu quả và an toàn cho toàn hệ thống.

➡️ Có thể nói, nếu không có block, máy lạnh không thể hoạt động hoặc tạo ra hơi lạnh.

III. Cấu Tạo Cơ Bản Của Block Máy Lạnh

Một block máy lạnh thông thường sẽ bao gồm các bộ phận chính sau:

- Piston hoặc cuộn xoắn (scroll): Nén môi chất lạnh.

- Cuộn dây đồng: Tạo từ trường để vận hành piston hoặc rotor.

- Trục khuỷu, ổ bi, lò xo: Hỗ trợ chuyển động cơ học.

- Vỏ máy nén kín: Bảo vệ toàn bộ bộ phận bên trong.

- Dầu bôi trơn chuyên dụng: Giảm ma sát và làm mát bên trong block.

IV. Các Loại Block Máy Lạnh Phổ Biến Hiện Nay

1. Phân Loại Theo Công Nghệ Vận Hành

- Block Non-Inverter (thường):

Hoạt động theo cơ chế đóng – ngắt liên tục.
Giá thành thấp, dễ sửa chữa.
Tiêu hao điện năng nhiều hơn.

- Block Inverter (biến tần):

Tự điều chỉnh công suất làm lạnh theo nhu cầu.
Tiết kiệm điện từ 30 – 60%.
Vận hành êm ái, tăng độ bền thiết bị.

2. Phân Loại Theo Cấu Tạo Cơ Học

a. Block Piston

block-piston

Block Piston

Block piston sử dụng chuyển động qua lại của piston trong xi lanh để nén môi chất lạnh.

- Cấu tạo máy nén máy lạnh dạng piston bao gồm các bộ phận chính sau:

Xi lanh: Là bộ phận chứa piston, nơi diễn ra quá trình nén khí.
Piston: Chuyển động qua lại trong xi lanh để nén khí.
Thanh truyền: Kết nối piston với trục khuỷu và truyền lực từ trục khuỷu đến piston.
Trục khuỷu: Biến chuyển động quay của động cơ thành chuyển động qua lại của piston.
Van hút: Cho phép khí hoặc chất lỏng vào xi lanh khi piston di chuyển xuống.
Van xả: Cho phép khí nén ra khỏi xi lanh khi piston di chuyển lên.
Bánh đà: Giúp duy trì động lượng và ổn định hoạt động của trục khuỷu.
Vỏ máy: Bảo vệ các bộ phận bên trong và chứa dầu bôi trơn.

- Nguyên lý hoạt động:

Quá trình hút gas: Piston di chuyển làm tăng thể tích xi lanh, hút gas vào trong.
Quá trình nén gas: Piston chuyển động ngược lại, giảm thể tích và tăng áp suất gas.

b. Block Scroll (Cuộn Xoắn)

block-dang-cuon-xoan-oc

Block dạng xoắn ốc

- Cấu tạo: Gồm 2 đĩa xoắn: 1 đĩa tĩnh và 1 đĩa xoay. Khi đĩa xoay di chuyển, môi chất lạnh được ép từ ngoài vào trong, gây nén và tăng áp suất.

- Ưu điểm:

Làm lạnh nhanh, vận hành êm, hiệu suất cao.
Phổ biến trong các dòng máy lạnh dân dụng và công nghiệp.

c. Block Trục Vít (Screw Compressor)

block-truc-vit

- Cấu tạo: Gồm hai trục vít xoắn (chính và phụ), vỏ máy, cửa hút/xả, ổ bi và hệ thống làm mát.

- Nguyên lý hoạt động:

Gas được hút vào qua cửa hút, sau đó bị nén nhờ sự xoay ngược chiều của hai trục vít, tạo áp suất cao rồi xả ra ngoài.

- Ứng dụng: Dùng nhiều trong các hệ thống lạnh công nghiệp lớn, kho lạnh, chiller công suất cao.

d. Block Ly Tâm (Centrifugal Compressor)

Block ly tâm

Máy nén ly tâm (centrifugal compressor) là loại máy nén sử dụng lực ly tâm để nén khí. Cấu tạo máy nén máy lạnh dạng ly tâm bao gồm:

Cánh quạt: Cánh quạt có hình dạng xoắn ốc hoặc cánh rẽ quạt, quay với tốc độ cao để tạo ra lực ly tâm và đẩy khí ra ngoài.
Vỏ máy nén: Bao quanh và bảo vệ các bộ phận bên trong, đồng thời tạo ra đường dẫn cho dòng khí.
Cửa hút: Là nơi khí được hút vào máy nén.
Cửa xả: Là nơi khí nén được xả ra sau khi đã được nén.
Vòng bi: Hỗ trợ và giữ cánh quạt tại vị trí, giúp cánh quạt quay mượt mà.
Động cơ: Cung cấp năng lượng để quay cánh quạt.
Khuếch tán: Làm giảm tốc độ của khí nén và tăng áp suất trước khi khí ra khỏi máy nén.

- Nguyên lý hoạt động :

Máy nén ly tâm hoạt động dựa trên nguyên lý lực ly tâm để nén khí. Quá trình hoạt động của máy nén ly tâm bao gồm các bước sau:

- Hút khí: Khí được hút vào qua cửa hút, thường là tại tâm của cánh quạt (impeller).

- Nén khí:

Cánh quạt quay với tốc độ cao, tạo ra lực ly tâm.
Lực ly tâm đẩy khí ra ngoài từ tâm cánh quạt đến mép ngoài của cánh quạt, tăng tốc độ của khí.
Khi khí di chuyển ra ngoài, nó đi qua khuếch tán (diffuser), nơi tốc độ của khí giảm và áp suất tăng.

- Xả khí: Khí nén được xả ra ngoài qua cửa xả sau khi đã được nén đến áp suất mong muốn.

Mỗi loại máy nén có ưu điểm và nhược điểm riêng, và việc lựa chọn loại máy nén phù hợp phụ thuộc vào yêu cầu cụ thể của hệ thống làm lạnh..

- Ưu điểm:

Hiệu suất rất cao, lưu lượng lớn.
Thường ứng dụng trong các hệ thống điều hòa trung tâm quy mô lớn (HVAC, chiller…).

V. Khi nào cần thay hoặc sửa block máy lạnh?

- Block máy lạnh rất bền, nhưng sau 5–10 năm sử dụng hoặc do lỗi kỹ thuật có thể gặp các vấn đề như:

Máy lạnh kém lạnh hoặc không lạnh
Có tiếng kêu lớn từ cục nóng
Dòng điện tiêu thụ bất thường
Máy tự ngắt liên tục

Khi gặp các dấu hiệu trên, bạn nên liên hệ kỹ thuật viên chuyên nghiệp để kiểm tra và sửa chữa kịp thời. Việc thay block mới cần đảm bảo đúng: